De afgelopen maanden heb ik onder meer gebruikt om te leren en verdiepen. Ik las boeken en volgde een aantal boeiend webinars en online workshops. Mijn meest waardevolle lessen deel ik hier in dit blog.
De ongrijpbare kant van samenwerken
Ik volgde een online workshop van Barbara van der Steen en Aart Goedhart over ‘Proceskunde: werken met aandacht’. Daarin leerde ik te kijken naar een proces als een beweging. Denk maar aan een processie (voor wie katholiek is opgevoed): men gaat van a naar b; het tempo is zo dat de langzaamste ook mee kan; er is een loopritme en iedereen die meeloopt is deel van het geheel. Ik kreeg beelden van mezelf als jong Limburgs meisje in de sacramentsprocessie, helemaal toegewijd aan mijn rol.
Pas als er iets niet goed gaat, meldt het proces zich. Dan geraak je uit het proces en je wordt ineens toeschouwer. De spelregels die eerst een impliciete gezamenlijke afspraak waren, worden ter discussie gesteld; het reisdoel en tempo omstreden. De dingen die niet gezegd worden blijken wel de basis voor interventies. In subgroepen analyseerden we casuïstiek op basis van het ‘werken met aandacht’. Voor mij was deze benadering een opfrissing van alles wat ik heb geleerd in de opleiding ‘Meesterlijk Interveniëren’ vele jaren geleden, super boeiend om er nu zo mee te oefenen. Het boek dat Barbara en Aart schreven is een echte aanrader! Het gaat over de ongrijpbare kant van samenwerken, organiseren en ontwikkelen.
Bewegingen bouwen
Op 11 maart maakt ik mijn laatste treinreis, naar Ede waar FCE haar lustrum vierde. Er werden al geen handen meer gegeven en al helemaal niet gezoend, maar verder was het toen nog gewoon om elkaar te ontmoeten en in een subsessie dicht op elkaar te zitten. Susanne Verdonschot was keynote spreker met haar onderzoek: ‘Van kleine doorbraak naar grootschalige beweging’. Super boeiend! Susanne en andere onderzoekers richtten zich twee jaar lang op de vraag hoe je een vernieuwing verder brengt na een succesvolle pilot of geslaagd experiment. Hoe betrek je meer mensen? Hoe voer je regie over het hele proces?
Een van de conclusies: De grootste innovaties beginnen klein en dichtbij iemands hart. Dat klinkt niet heel nieuw voor mij, maar nu is het ook door onderzoek aangetoond. Het riep bij mij een andersom inzicht op: als we nu eens stoppen met sleuren aan innovaties die slechts in hoofden zitten zonder dat er enige hart- energie te bespeuren valt.
Weer eens werd mij duidelijk hoe dicht de vakgebieden van ‘leren’ en van ‘communicatie’ tegen elkaar liggen en hoezeer werd weer ik bevestigd in mijn ‘missie’ om die werelden bij elkaar te brengen. Het onderzoek is inmiddels gepubliceerd. Warm aanbevolen!
De online flip
In de eerste ‘corona-week’ stond bij mij een masterclass gepland die ik voor SRM zou geven over Interne Communicatie. In no time ben ik die gaan omvormen naar online lesdagen. Gelukkig voor mij boden Joitske Hulzebos en Sibrenne Wagenaar een pop-up webinar aan over de vraag hoe je fysieke bijeenkomsten omvormt tot aantrekkelijke en effectieve onlinebijeenkomsten. Een van de tips was om goed na te denken over de vraag wat je synchroon wilt doen (in Zoom of een andere virtual classroom) en wat ook a-synchroon kan. Zo heb ik bijvoorbeeld de groep vooraf via een Padlet laten nadenken over de vragen die ze hadden. Het resultaat daarvan gebruikte ik in de les. Iets wat bij vergaderingen trouwens ook heel effectief zou kunnen zijn. Ook heb ik de deelnemers in tweetallen uit wandelen gestuurd om al bellend samen over een vraag na te denken. Mijn eigen meest praktische interventie vond ik dat ik vooraf een app-groep maakte van de deelnemers zodat je op de dag zelf elkaar snel kunt vinden, ook als techniek even hapert. De resultaten van het webinar zijn later uitgebreid gedeeld. De tips zijn ook erg handig voor online vergaderaars en dus ook communicatieadviseurs die de organisatie adviseren hoe dat beter, slimmer en leuker kan. Als je daarmee aan het werk wilt: kijk dan ook eens naar deze handige tips van de werkvorm specialisten van 2knowhow.
De imperfecte adviseur
Op het FCE-lustrum werd gevraagd om jouw imperfecte advieservaring op een ansichtkaart te delen. Dan maakte je kans op een verdiepend gesprek met de auteur van het boek ‘Imperfecte adviseur’: Martijn van Ooijen. Nou, dat wilde ik wel. Ik had dat boek eerder met enorm veel plezier gelezen (JA! Weer een aanrader!), een imperfecte advieservaring had ik ook wel en van een goed gesprek met Martijn zou ik ongetwijfeld veel kunnen leren. Als eenpitter mis ik met name het analyseren en delen van zulke ervaringen met collega’s, dus het voorzag ook in een behoefte van mij. Het gesprek werd uiteindelijk een online workshop met alle inzenders: een mooie en leerzame ervaring. Wat me vooral is bijgebleven is de manier waarop we leerden vragen stellen aan elkaar bij het analyseren van onze ervaringen. We moesten vooral letten op de taal, de woorden die iemand gebruikt. En ook bij het samenvatten en doorvragen gebruikten we diezelfde woorden. Hoe vaak heb je immers niet de neiging om je eigen beelden in te zetten als je naar iemand luistert? Daarmee onteigen je die persoon ook van zijn/haar ervaring. Bij het ontrafelen van mijn eigen case ontdekte ik een patroon bij mezelf: naarmate mij enthousiasme toeneemt, neemt mijn contact met de ander(en) af. Resultaat van zorgvuldig luisteren en bevragen én voer om nog eens over door te denken.